GRAFIKLI - Vasaktan bozayiya çok sayida yaban hayvani uydu vericisiyle takip ediliyorCüneyt Çelik,Hüseyin Yildiz- Yaban hayvanlarinin göç yollari, beslenme ve üreme noktalarinin belirlenmesi için Kuzeydogu Anadolu'da uzmanlarca yapilan çalismalarda, 2011'den bugüne kadar 90'dan fazla kus, 39 kurt, 21 vasak ve 75 bozayiya uydu vericisi takildi- Vericiyle takip edilen bozkir sahinlerinden biri Kazakistan, digeri Rusya'da, "Dorlion" adli vasak, "Baloo" ismi verilen bozayi, "Mezguashe" adli kurt Ka

IGDIR/KARS (AA) - HÜSEYIN YILDIZ/CÜNEYT ÇELIK - Kuzeydogu Anadolu'da korunmasi ve yasaminin arastirilmasi amaciyla uydu vericisi takilan yaban hayvanlari uzmanlarca takip ediliyor.

KuzeyDoga Dernegi, Doga Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlügünün izni, Igdir, Koç ve UTAH üniversitelerinin destegiyle, Igdir, Kars ve Ardahan'da yaban hayvanlarina yönelik çalismalarini uydu vericilerinden faydalanarak sürdürüyor.

Bir yandan bölgede farkli türden kuslari halkalayan uzmanlar, diger yandan da vasak, kurt ve ayi gibi yaban hayvanlarini uydu vericileriyle takibe aliyor.

Yaban hayvanlarinin göç yollari, beslenme ve üreme noktalarinin belirlenmesi için bölgede yapilan çalismalarda, 2011 yilindan bugüne kadar 90'dan fazla kus, 39 kurt, 21 vasak ve 75 bozayiya uydu vericisi takildi.

Igdir'daki Aras Kus Arastirma ve Egitim Merkezinde bu yil yapilan çalismalarda, aglara takilan 2 bozkir sahini (Buteo buteo vulpinus/menetriesi) ve 2 poyraz kusu (Haematopus ostralegus) uydu vericisi takilarak dogal ortamlarina birakildi.

Bölgede uydudan takibine devam edilen yaban hayvanlariyla ilgili veriler, Anadolu Ajansi (AA) ekibince derlendi.

- Ilk takibe alinan bozkir sahini 5 ülke degistirdi

Uydu vericisiyle 9 Nisan'da takip edilmeye baslanan bozkir sahini, 3 gün Igdir bölgesinde kaldiktan sonra kuzeye dogru yolculuguna baslayip 12 Nisan'da Ermenistan'a ulasti.

Ermenistan'in Aragatsotn bölgesine uçan sahin, 132 kilometre katedip Gürcistan'a vardi. Bir gününü de Gürcistan'da geçiren sahin, daha sonra Rusya, ardindan da Kazakistan'in Akmola kentine göçtü.

Hala Kazakistan bölgesinde bulunan bozkir sahini, 2 bin 832 kilometrelik bu yolculugu süresince en yüksek rakimli uçusunu 2 bin 774 metreyle Gürcistan'da gerçeklestirdi, en hizli uçusunu saatte 76 kilometreyle yapti.

- Uydu vericisi takilan ikinci bozkir sahini Rusya'da bulunuyor

Uydu vericisi 12 Nisan'da takilan diger bozkir sahini ise dogal ortamina birakildiktan sonra bir günde Igdir ve Kars sinirlarindan geçip Ermenistan'a vardi.

Ayni gün 130 kilometrelik uçusla Gürcistan'a ulasan sahin, burada 10 gün kaldiktan sonra Rusya'ya geçti. Bozkir sahini, 5 bin 93 kilometrelik yolculugu boyunca en yüksek 2 bin 887 metre irtifaya, en fazla saatte 85 kilometre hiza ulasti.

22 Nisan'da baslayan Rusya yolculugunu 12 Mayis'ta Mortka bölgesine varinca tamamlayan sahin, halen burada bulunuyor.

- Poyraz kuslari "Maya" ve "Alp", Aras Nehri kiyisinda

Merkezde aglara takildiktan sonra disisine "Maya", erkegine ise "Alp" adi verilip 25 Mart'ta dogal ortamlarina salinan poyraz kuslari, hala Aras Nehri kiyisinda yasamini sürdürüyor.

Poyraz kuslari, Dünya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligince nesli tehlike altindaki türler için olusturulan listede "NT-Tehdite Açik" koduyla yer aliyor.

Birlikte gezen ve çift olduklari düsünülen "Maya" ve "Alp", takibe alindiklari günden bugüne 414 kilometre katetti, en fazla 1100 metre irtifaya çikti ve en fazla saatte 6,7 kilometre hizla uçtu.

- Kurt, vasak ve bozayilar uydu vericisiyle takip ediliyor

Kars'in Sarikamis ilçesindeki çalismalarda yakalanan ve "Mezguashe" adi verilen kurt (Canis lupus), 11 Temmuz 2021'de boynuna uydu vericisi takilarak ormanlik alandaki dogal ortamina birakildi.

Bugüne kadar yasam alani civarinda yaklasik 6 bin 325 kilometre katedip, Kars'in yani sira Erzurum, Agri ve Ardahan'a geçen kurt, bu alanlarda avlanarak yasamini sürdürdü.

Ormanda yasayan ve nadir görülebilen türlerden vasak (Lynx) da uydudan izlenen hayvanlar arasinda bulunuyor.

KuzeyDoga ekibinin 6 Temmuz 2021'de Kars'ta boynuna uydu vericisi takarak takibe aldigi "Dorlion" adli vasak, bugüne kadar 1390 kilometre katetti.

Sarikamis'taki ormanlik alanlarda yakalanan ve bu alanda sik görülebilen türlerden bozayi (Ursus arctos) da izlenen türlerden biri. Ilçedeki ormanlik alanda 7 Haziran 2021'de yakalanan "Baloo" adli bozayi, Kars, Ardahan, Artvin ve Erzurum bölgesinde 2 bin 731 kilometre katetti.

"Mezguashe", "Dorlion" ve "Baloo", Kars'in Allahuekber Daglari civarinda yasamina devam ediyor.

KuzeyDoga Dernegi Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, AA muhabirine, Kars, Sarikamis, Igdir ve Ardahan'da çalismalar yaptiklarini söyledi.

Gelisen teknolojiyle birlikte yaban hayvanlarini uydu takip cihazlariyla izlediklerini belirten Çoban, "Bugüne kadar 39 kurt, 21 vasak ve 75 ayiya uydu vericisi taktik." dedi.

Yaban hayvanlarin yasamlarini vericilerle daha rahat takip edebildiklerini anlatan Çoban, sunlari kaydetti:

"Bu aslinda yaban hayvanlarini anlamak için en iyi yöntemlerden bir tanesi. Yaban hayvanlarinin nasil hareket ettiklerini, hangi zaman dilimlerinde ne yaptiklarini bilmedigimizden onlari korumak için daha çok veriye ihtiyacimiz oluyordu. Bu uydu teknolojisiyle birlikte elimizde bu imkan var ve bu imkani biz çok iyi sekilde kullaniyoruz. 90'dan fazla da kusa uydu vericisi takarak onlarin göç dönemlerini takip ettik."