"Cumhuriyet'in 100. Yilinda Türk Disisleri" sempozyumu ikinci gününde devam ediyorTugba Altun,Gökhan Kavak

ISTANBUL (AA) - Türk diplomasisinin tarihini ve gelisimini ele alan "Cumhuriyet'in 100. Yilinda Türk Disisleri: Asirlarin Diplomasi Birikimi" sempozyumunun ikinci günü "Modern Diplomasi: Reform, Hariciye Nezareti ve Kongreler Çagi" baslikli besinci oturumla basladi.

Prof. Dr. Mehmet Ipsirli'nin baskanlik yaptigi oturumda Hasim Koç, Zafer Çinar, Dr. Ögretim Üyesi Zeynep Bostan ve Dr. Canan Parmaksizoglu Aksoy bildirilerini sundu.

Programa Yüksekögretim Kurulu ve Türkiye Maarif Vakfindan katilan Koç ile Çinar, "1. Dünya Savasi Arifesinde Etiyopya'da Türk Diplomasisi ve Ahmet Mazhar Bey'in Istanbul'a Raporlari" baslikli sunumlarinda, Etiyopya bölgesindeki Harar Bassehbenderligi (Baskonsoloslugu) ve ilk temsilcileri hakkinda bilgi verdi.

Çinar, Necib Hac Bey'in sehbender (konsolos) olarak 1912'de Harar'a gönderilmesiyle Harar Bassehbenderligi olarak kullanilmaya baslanilan binanin su anda Türkiye Maarif Vakfinin egitimleri için kullanildigini dile getirdi.

Necib Hac Bey'in ardindan Harar temsilcisi olan Ahmet Mazhar Bey'in Avrupa ülkelerinin bölgedeki faaliyetlerini Istanbul'a raporladigini ve isabetli tespitler yaptigini aktaran Koç, Ahmet Mazhar Bey'in 1919'a kadar görevini sürdürdügünü ve 1920'de Cibuti'de vefat ettigini anlatti.

- "II. Abdülhamid döneminde Hariciye agi büyüdü"

Marmara Üniversitesinden Dr. Ögretim Üyesi Bostan, "II. Abdülhamid Dönemi'nde Hariciyenin Merkez ve Yurt Disi Teskilati" baslikli sunumunda, dis politika karar alma sürecinde padisahin ön plana çikmasinin, Hariciye'nin göz ardi edilmesine neden oldugunu ancak buna ragmen Hariciye'de gelismeler kaydedildigini söyledi.

Bostan, II. Abdülhamid döneminde ticaret, hukuk ve basin alaninda çalisma yürüten birimlere yeni görevler eklendigini ve bazi birimlerde de degisiklikler yapildigini belirtti.

Hariciye içinde koordinasyon ve denetim saglanmasi için yeni komisyonlar kuruldugunu aktaran Bostan, Hariciye'nin yurt disi aginda da yeni elçilikler açilmasinin gündeme geldigini anlatti.

Bostan, Sirbistan ve Karadag'in yeni kurulan elçilikler arasinda yer aldigini; bazi elçiliklerin de büyükelçilige yükseltildigini; Tahran, Roma ve Washington'daki elçiliklerin ise statüsü degistirildigini; sehbenderlik aginin genisletildigini ve muhalefetin takibi için Isviçre'nin baskenti Bern'de elçilik kuruldugunu dile getirdi.

- 19. asrin ikinci yarisinda Osmanli-Papalik iliskileri olumluydu

Milli Savunma Üniversitesinden Dr. Aksoy, "Diplomatik Yazismalar Isiginda 19. Yüzyilin Ikinci Yarisinda Osmanli Devleti ile Papalik Devleti Arasindaki Iliskiler" baslikli sunumunda Osmanli Devleti ile Papalik Devleti arasindaki iliskilerinin özellikle 19. asrin ikinci yarisinda olumlu bir sürece evrildigini belirtti.

II. Abdulhamid'in dengeli dis politika sürdürdügünü ve bu dönemde Papa'nin Istanbul'a davet edildigi aktaran Aksoy, Papalik makamina gönderilen bazi mektup yazismalarini ve diplomatik iliskilere dair bilgileri paylasti.

Son olarak Aksoy, Papalik ile Osmanli Devleti arasindaki iliskilerin yogun bir diplomatik temas halinde oldugunu ve müspet bir sekilde ilerledigini kaydetti.

- Avrupa'ya giden ilk elçiler zorluklar yasadi

Istanbul Medipol Üniversitesinden Prof. Dr. Ipsirli, "Avrupa'ya Gönderilen Ilk Daimi Elçilerin Diplomasideki Tecrübe Eksiklikleri, Yasadiklari Sikintilar ve Bunlarin Sonuçlari Üzerine Degerlendirmeler" baslikli sunumunda Viyana bozgunu ve Karlofça Anlasmasi ile Osmanli Devleti'nin zayifladigini, 18. yüzyilin baslangicinin Osmanli Devleti için dönüm noktasi oldugunu belirtti.

Ipsirli, 18. yüzyilin son çeyreginde Avrupa'daki hizli gelismeler ve yeni dengelerin takip edilmesi bakimindan daimi elçiliklerin açilmasinin gerekli görüldügünü ifade etti.

Viyana ve Berlin gibi sehirlere elçilikler gönderildigi bilgisini paylasan Ispirli, gönderilen kisilerin tüm çabalarina ragmen sartlar ve ortamin buna elverisli olmadigina dikkati çekti.

Avrupalilar arasinda Osmanli Devleti'ne yönelik küçümseyici bakistan elçilerin de etkilendigini belirten Ispirli, yabanci dil konusunun da elçiler için zorluk olusturdugunu sözlerine ekledi.

Türk Tarih Kurumu ve Disisleri Bakanliginca yapilan sempozyum, Istanbul Üniversitesinde düzenleniyor.

Uzman akademisyen ve diplomatlarin katilimiyla yapilan sempozyumda, Türk diplomasisinin 16. yüzyildan bugüne kadar uzanan kurumsallasmasi ele aliniyor ve bu kapsamda Türk Disisleri tarihinde önemli kisi, olay ve yapilara ait bir fotograf sergisi de yer aliyor.