Vivaldi'nin iklim verileriyle yorumlanan "Dört Mevsim"i farkindalik yarattiYeter Ada Seko- Alman NDR Elbphilharmonie Orkestrasi, son 300 yillik iklim krizi verilerinden yola çikarak Italyan bestecinin "Four Seasons" adli eserini "For Seasons" adiyla sahneye tasiyor- Projenin fikir babasi Joachim Kortlepel:- "Konsere gelen kisilerden görüsler aldik. Kendilerine ve insanliga kizdiklarini söylediler. Degisim için ne yapabilecekleri üzerine sorular sordular. Müzigin gücü sayesinde kaybettiklerimiz

ISTANBUL (AA) - YETER ADA SEKO - Almanya merkezli NDR Elbphilharmonie Orkestrasi, Italyan besteci Antonio Vivaldi'nin ünlü "Four Seasons / Dört Mevsim" eserini, son 300 yillik iklim krizi verilerinden yola çikarak "For Seasons / Mevsimler Için" adiyla yeniden yorumladi.

Küresel iklim krizi hakkinda farkindalik uyandirmayi ve mevsimlerde yasanan degisimi müzik yoluyla aktarmayi hedefleyen reklamci Joachim Kortlepel, bunu, Italyan besteci Antonio Vivaldi'nin "Dört Mevsim" isimli eseri üzerinden yapma fikrini, 2019 yili basinda Alman NDR Elbphilharmonie Orkestrasi ile paylasti.

Orkestranin, fikri kabul etmesinin ardindan "For Seasons" adi verilen proje kapsaminda yazilim mühendisleri ve aranjörlerinden olusan bir ekip, son 300 yilin iklim degisikligi verilerini, özel olarak olusturduklari algoritmalar araciligiyla esere uyarladi. Eserin son halini almasinin ardindan orkestra, "Iklim krizi hakkinda her seyi duyduk, simdi onu dinleme zamani" sloganiyla 16 Kasim 2019'da ilk konserini verdi.

Uluslararasi bir reklam ajansinda yönetici olan Kortlepel, çalismanin detaylarini AA muhabiriyle paylasirken, bir reklam ajansinda çalismanin toplumu ilgilendiren problemlere karsi farkindalik kazandirdigini belirtti.

Projede kendisini tetikleyen seyin Birlesmis Milletler Hükümetler Arasi Iklim Degisikligi Paneli'nin (IPCC) raporlari ve Dünya Limit Asimi Günü oldugunu söyleyen Kortlepel, "Konu, basinda her yönüyle ele alinsa da kimsenin bir sey yapmadigini düsünüyordum. Bu problemle ilgili farkli bir iletisim yolu olusturabilecegimizi düsündük. Ayrica küresel bir dil kullanmamiz gerekiyordu. Bence bunu yapabilecek iki sey vardi; biri sevgi, digeri ise müzikti." diye konustu.

- Müzisyenler gönüllü çalisiyor

Müzigin evrenselligini kullanarak iklim krizine karsi farkindalik olusturma yolunu seçtiklerini ifade eden Kortlepel, sunlari aktardi:

"Ekibimle yaptigim toplanti sonrasi Vivaldi'nin Dört Mevsim adli eseri üzerinde hemfikir olduk. Parça hem içerik olarak uygundu hem de asansörden reklamlara kadar her yerde kullanilmasindan dolayi toplum tarafindan biliniyordu, böylelikle üzerinde bir degisiklik yaptigimizda insanlar bir farklilik oldugunu anlayabilecekti."

Iklim degisikligi verilerinin esere uygulanmasi için projeyi NDR Elbphilharmonie Orkestrasinin sefi Alan Gilbert'e sunduklarini ve orkestra sefinin daha ilk andan itibaren proje karsisinda çok heyecanlandigini anlatan Kortlepel, söyle devam etti:

"Daha sonra orkestra üyeleriyle bir toplanti yaptik. Onlara bir sponsorumuz olmadigi için herkesin gönüllü çalismasi gerekecegini duyurduk. Çünkü müsterimiz dünyaydi ve dünya onlara bu is için para ödemeyecekti, o yüzden bu isi arta kalan zamanlarinda yapacaklardi. Orkestra da fikri çok sevdi ve hemen baslamak istediler."

- "Kus civiltilarini temsil eden keman sesleri azaldi"

Vivaldi'nin eserinin, doganin müzigine ait hem spesifik hem de daha genel motifler tasidigini aktaran Kortlepel, eserdeki mevsimler ve motifler hakkinda su bilgileri paylasti:

"Bahar ayinin erkenci gök gürlemeleri, kus civiltilari, tarlada çalisan köylülerin köpeklerinin, kuzularinin sesleri ve köylülerin danslari bahar motiflerinden yalnizca bazilari. Yaz mevsiminin isaretlerine gelince, sicak havanin verdigi his, yaz yagmurlarinda görülen daha siddetli gök gürlemeleri, yazin verdigi o sakin hava hissi sayilabilir. Sonbahar için ise çiftçilerin hasat kaldirmasi ve senlikler gösterebilir. Kisa gelindiginde ise soguk hava, kar, karda yürüyüs hissi, hatta soguktan titreyen dislerden çikan sesler... Bu ve bunun gibi motifleri eserin ilgili bölümünde görebilirsiniz."

Iklim degisikligi verilerinin uygulanmasi sonrasi parçada yasanan degisiklikler hakkinda örnekler veren Kortlepel, "Dünya üzerindeki kus popülasyonundaki düsüse paralel olarak, bahar mevsimindeki kus civiltilarini temsil eden keman sesleri yüzde 15 azaldi. Ayrica, bestenin yazildigi tarihten bu yana gök gürültüsü sayisinda ciddi artis yasandigi için parçaya gök gürültüsünü temsil eden daha fazla ses eklendi." bilgisini verdi.

Kortlepel, dogal afetlerin sayisi ve sikliginda 1970'lerden bu yana yasanan keskin artislar referans alinarak orijinal eserde firtinayi temsil eden nota motiflerinin, yeni parçada farkli bölümlere dagitildigina, böylelikle ortaya çikan yeni eserde eskisinden farkli olarak ani ve beklenmedik seslerin yer aldigina dikkati çekti. Kortlepel, 1881-2018 arasindaki sicakliklarin hasatlara etkisinden yola çikarak, Vivaldi'nin çiftçilerin mutlulugunu anlattigi majör gamlarin, daha hüzünlü minör gamlarla degistirildigini vurguladi.

- "Eser dengesini kaybediyor, tipki doganin kaybetmesi gibi"

Degisikliklerin ardindan yeni parçanin harmonisini yitirdigi yorumunu yapan Kortlepel, "Ana melodi kendisini korusa da bir seylerin eksik oldugunu dinlerken hissediyorsunuz. Bu, izleyicinin kulaklarini gerçekten rahatsiz eden bir deneyim sunuyor. Eser de dengesini kaybediyor, tipki doganin kaybetmesi gibi." görüsünü paylasti.

"Dört Mevsim"in, müzisyenlerin çok iyi bildigi ve belki de defalarca çaldiklari bir eser oldugunu hatirlatan Kortlepel, ortaya çikan nihai bestenin parçayi icra eden sanatçilara zor anlar yasattiginin altini çizdi. Kortlepel, "Fiziksel ve zihinsel açi çekiyor gibiydiler ama bunun iyi bir amaca hizmet ettigini de biliyorlardi. Insanlara 'Dört Mevsim'in artik kulaga baska geldigini göstermenin yolu buydu." sözlerini sarf etti.

Kortlepel, konser biletlerinin parayla satilmadigini, konsere dair duyurunun ardindan tüm biletlerin birkaç dakika içinde tükendigini, konsere gelemeyenler için internet üzerinden canli yayin yaptiklarini ve basinin da yogun ilgisiyle kisa sürede büyük bir farkindalik olusturduklarini dile getirdi.

- "Böyle bir duygusal etkiyi ancak müzigin yapabilecegine inaniyorum"

Konsere gelen kisilerden görüsler aldiklarina deginen Kortlepel, "Kendilerine ve insanliga kizdiklarini söylediler. Degisim için ne yapabilecekleri üzerine sorular sordular. Müzigin gücü sayesinde kaybettiklerimizi görüp aglayanlar da oldu. Böyle bir duygusal etkiyi ancak müzigin yapabilecegine inaniyorum." diye konustu.

Yaklasik iki yil önce "The Uncertain Four Seasons / Belirsiz Dört Mevsim" adli bir projeye basladiklarini ve bunun "For Seasons" projesinin devami oldugunu kaydeden Kortlepel, sunlari söyledi:

"Bu proje kapsaminda yerel iklim verileri kullanilarak olusturulan yeni varyasyonlar, dünyanin farkli yerlerinden 10'dan fazla orkestra tarafindan icra edildi. Bu projeyle önümüzdeki yillarda olusabilecek en kötü iklim krizi senaryolari her bölgeye göre yeniden yazildi. Yeni projeyle birlikte Birlesmis Milletlerin bir girisimi olan 'Act Now / Simdi Harekete Geç' ile isbirligine gittik. Insanlara eger duyduklarinizdan memnun degilseniz bu sekilde degisiklikler yapabilirsiniz diyebildik."

"Belirsiz Dört Mevsim" projesinin dünyanin her yerindeki profesyonel orkestralarin katilimina açik oldugunun altini çizen Kortlepel, projeye dahil olmak isteyen orkestralarin süreci baslatmak için kendileriyle iletisime geçmelerinin yeterli oldugunu sözlerine ekledi.